Muziek: Boh Foi Toch - Bierman

Boh Foi Toch heb ik de laatste 10 jaar een keer of vijf zien optreden. Dat is mooi werk, Boh Foi Toch live. Rock, Texmex, Zydeco, en een heel allegaartje van muziekstijlen bij elkaar, en dan met fraaie teksten erbij, in het Achterhoeks. Tussen de nummers door geeft de zanger, Hans Keuper, hele conferences. Interessant, grappig en onverstaanbaar. Hij spreek het Achterhoeks van diep in de Achterhoek, wat voor een Twentenaar klinkt als plat met een Limburgs accent. Een volle, in bier gedrenkte tent vol uitgelaten kermisvolk helpt ook al niet bij het ontcijferen van de verhaaltjes van Keuper.

Maar in een van zijn stukjes introduceert hij het liedje Bierman, en wat ik er van heb kunnen begrijpen gaat het over een alcoholische landloper die de kost probeert te verdienen door langs de huizen te gaan als straatzanger. Ergens voor de tweede wereldoorlog, in een Gelders dorp, Dinxperlo, waar de verzuiling dan nog volop aanwezig is. De bierman had daar duidelijk lak aan, gezien het refrein: hij speelde psalmen voor het huis van de protestanten, en het Ave Maria voor de Rooms Katholieken en bij het morgenrood zong hij al voor de socialisten (want dat waren de drie zuilen: Katholieken, protestanten en socialisten). "Rooms, rood of de fienen, het was 'em geliek".

Veel dorpen in het Oosten waren voor de oorlog gespleten door de verzuiling, vooral tussen protestanten en katholieken, die ieders hun eigen school, kerk en voetbalvereniging hadden, en vaak ook een eigen dorpskern. Maar alle dorpelingen spraken schande van de straatzanger, en had zo'n medelijden met de kinderen, die soms mee moesten om te bedelen. Die waren getekend voor het leven, omdat iedereen in het kleine dorp de bierman kende. "Zee wollen wel anders, maar het was toch eur vader, en den hadden ze neet veur 't kiezen ehad."

Keuper besluit zijn nummer met een veroordeling van het dorp, niet van de man. Hoe lang is het geleden, vraagt hij zich af, en nog altijd speelt Bierman door Dinxerlo. Hoe kan dat, dat hij dit al die tijd heeft volgehouden in het kleine dorp, terwijl iedereen zijn levensstijl veroordeelde? Want alleen zij konden dit in stand houden, door te betalen voor zijn muziek. "meziek geet jao nooit op de vloch". Niemand heeft deze man goed begrepen, maar het oordeel hangt nog immer zwaar in lucht.

"Hee gong langs de huze, de heure vol luze

Hee was der zo een van dat rondtrekkersvolk

't Tuug kats versletten en gaar niks te etten

Veur de vrouwe en de kinder, gund achter de kolk

Zee mosten mangs met, mangs met langs de straote

En hollen de börgers eur hendjen veur

Soms kregen zee brood en wat keers wat centen

Maor meespat dan gaf 't der gaar niks veur eur

Hee spöllen psalmen veur 't huus van de fienen

En Avé Maria - Nomen est Omen - veur rooms-katholiek

't Morgenrood dagen al veur socialisten

Rooms, rood of de fienen, 't was em geliek

't Geld dat ging op an bier en an foezel

De börgers dee reerden van: Schande! Boh jao!

En iedereen had er zon spiet met dee blagen

Maor iedereen wees met den vinger eur nao

Zee wazzen eteikend,eteikend veur 't laeven

't Darp was zo klein en dan krieg i-j zo wat

Zee wollen wal anders, maor 't was toch eur vader

En den hadden ze neet veur 't kiezen ehad

Hoo lange is 't heer en nog altied spölt Bierman

Deur Dinxper, meziek geet jao nooit op de vloch

Gin mense hef ooit dizzen keerl good begreppen

Maor 't oordeel henk immer nog zwaor in de loch"

PS. Ik kan op youtube alleen een live-opname vinden van dit nummer.