Muziek: Arctic Monkeys - This House Is A Circus

Van alle organen is het hart het meest bezongen. Niet per se omdat het als bloedpomp onmisbaar is om in leven te blijven. Maar omdat we het kunnen voelen. Het klopt. En het klopt harder als het spannend wordt. Dit kunnen we zelf niet of nauwelijks sturen. Daarom hebben we het in gedachten onlosmakelijk verbonden met ons gevoel en instinct. Dat het hart slechts een motor is die doe wat ons zenuwstelsel het opdraagt, maakt daarbij niets uit. We voelen met ons hart, denken we. Denken doen we met onze hersenen. Dat dan weer wel. Liefde is gevoel, en aangezien de meeste liedjes liefdesliedjes zijn, staat het hart op nummer één.

De hersenen zouden, zou je denken, dan op de tweede plaats komen. Maar ik denk dat onze denktank het verliest van onze kijkers. De ogen. Nu worden ogen niet eens bezongen om hun hoofdtaak (kijken, nogal wiedes), maar om hoe ze eruit zien. Ogen worden, behalve het registreren van beelden, allerlei eigenschappen toegedicht: oog zijn mooi, ogen lachen, ogen treuren, ogen liegen, ogen spreken, ogen beloven, ogen verzuipen je, ogen doorboren, ogen spiesen, ogen zijn een spiegel voor de zon. We denken in ogen te zien wat er in het hart omgaat.

Daar zit wat in. Ogen zijn de middelpunten van ons gezicht, en een groot deel van de spieren in ons gezicht zijn bedoeld om uitdrukkingen te geven aan hoe we ons voelen (blij, verdrietig, boos, verbaasd etc.). We hebben een zekere mate van controle over deze spieren, waardoor we kunnen 'liegen': lachen om grappen die we niet grappig vinden, nors kijken als we iets grappig vinden wat we niet grappig mogen vinden, lachen naar iemand die we liever helemaal niet aankijken. Maar we hebben geen volledige controle, want we lachen soms als een boer met kiespijn. En het schijnt dat er altijd een fractie van een seconde (enkele honderdsten van een seconde) is waarin we niet kunnen voorkomen dat ons gezicht laat zien wat we werkelijk voelen. Als je deze mini-uitdrukkingen kunt spotten, heb je daar veel gemak van bij het pokeren, om maar iets te noemen. "You can't hide your lying eyes" zongen The Eagles. Hebben ze toch een beetje gelijk gehad.

Jules Verne (je kent 'm wel, de man van 80 dagen om de wereld, kapitein Nemo en vele anderen) heeft nog een wijsheid de wereld in geholpen over ogen. Volgens hem zou je op het netvlies van een overledene kunnen zien wat hij voor het laatst gezien heeft. Zo worden in een van zijn verhalen twee moordenaars geïdentificeerd. Zijn verhaal is gebaseerd op de wetenschap uit die tijd (ca. 1900). Men vermoedde dat netvlies werkte als film in een fotocamera, dat zich steeds ververste. Bij het overlijden zou dit verversingsproces stoppen, waardoor de laatste 'opname' op het netvlies achterbleef . Het schijnt dat Scotland Yard heeft geprobeerd Jack the Ripper te identificeren met behulp van foto's van de netvliezen van zijn slachtoffer. Zonder succes.

"And we're forever unfulfilled
Can't think why
Like a search for murder clues
In dead man's eyes"



PS. Ja, dat was lang geleden. Ik zou beterschap willen beloven, maar dat doe ik niet.

Met behulp van zogenaamde optogrammen (foto's van netvliezen van overledenen), zou 1925 in Duitsland wel moordenaar zijn veroordeeld. De waarheid van deze bewering wordt echter in twijfel getrokken. Bovendien heeft de dader zelf zijn acht moorden bekend. De man heette Angerstein (what's in a name?). Arctics Monkeys trekken hun conclusies, het vinden van aanwijzingen in de ogen van moordslachtoffers is onmogelijk.

Op het concept van micro-expressies (de korte, niet te onderdrukken gezichtsuitdrukkingen) is een hele TV-series gebaseerd, "Lie to Me". Micro-expressies moet je niet verwarren met de van het poker bekende 'tell', waarbij een zekere verandering in doen en laten iets zegt over wat voor hand een speler heeft.

Inmiddels is al wel mogelijk op basis van met fMRI gemeten hersenactiviteit een film die een proefpersoon kijkt in zekere mate te reconstrueren. Dit niet in HD kwaliteit, en de persoon in kwestie moet levend de fMRI ondergaan. Dus bij CSI hebben ze hier nog niets aan.

Voor de wijsneuzen: gedachten (in het Engels 'mind') zijn geen orgaan, dus heb ik niet als dusdanig benaderd wanneer ik beweerde dat de hersenen niet de op-één-na-meest bezongen organen waren.

Voor meer info, google maar raak.